Trauma psychiczna to jedno z najbardziej niedocenianych wyzwań zdrowotnych, które mogą wpływać na całe życie. Choć kojarzy się głównie z żołnierzami wracającymi z wojny lub ofiarami przemocy, w rzeczywistości może dotknąć każdego – także osoby wychowane w emocjonalnie zaniedbujących rodzinach. Wiele osób po traumie zmaga się z niską samooceną, perfekcjonizmem i trudnościami w budowaniu relacji. Psycholog traumy może pomóc w odzyskaniu równowagi i zrozumieniu, jak przeszłość wpływa na codzienne funkcjonowanie.
Czym jest trauma i jakie ma skutki?
Trauma psychiczna to reakcja organizmu na wydarzenia, które przekraczają zdolność danej osoby do radzenia sobie. Może wynikać zarówno z pojedynczego, drastycznego incydentu (np. wypadku samochodowego, napaści), jak i długotrwałej ekspozycji na trudne warunki (np. zaniedbanie emocjonalne, przemoc domowa, życie w ciągłym stresie).
Skutki traumy mogą obejmować:
- Problemy ze snem, koszmary i flashbacki.
- Trudności w budowaniu bliskich relacji.
- Nadmierną czujność i lęk przed zagrożeniem.
- Poczucie winy, wstydu i niską samoocenę.
- Unikanie sytuacji przypominających traumatyczne wydarzenia.
Badania pokazują, że długotrwała trauma może prowadzić do rozwoju złożonego zespołu stresu pourazowego (C-PTSD). Jest to stan, w którym człowiek przez lata funkcjonuje w trybie przetrwania, co negatywnie wpływa na jego życie zawodowe, społeczne i osobiste.
Jak trauma wpływa na samoocenę?
Osoby po traumie często odczuwają silne wewnętrzne rozdarcie – z jednej strony mogą odnosić sukcesy, a z drugiej nie wierzyć w swoją wartość. Pete Walker, psychoterapeuta i autor książki Złożone PTSD. Od przetrwania do pełni życia, opisuje, jak jego pacjenci rozwijali syndrom impostora – przekonanie, że ich osiągnięcia są przypadkowe i że „gdyby ludzie naprawdę mnie poznali, zobaczyliby, że jestem nic niewarty”.
Osoby z doświadczeniem traumy często:
- Mają silnego wewnętrznego krytyka – stale oceniają się negatywnie.
- Są nadmiernie samokrytyczne – nawet drobne błędy powodują silne poczucie winy.
- Dążą do perfekcjonizmu – wierzą, że muszą być idealne, by zasługiwać na akceptację.
- Mają trudności z przyjmowaniem pochwał – nie ufają pozytywnym opiniom innych.
Tego typu myślenie sprawia, że osoby po traumie mają trudności z budowaniem zdrowych relacji i podejmowaniem wyzwań w życiu zawodowym.
Walker zwraca uwagę, że toksyczny wstyd często blokuje możliwość odczuwania satysfakcji ze swoich osiągnięć. Nawet wysokie wyniki w nauce czy pracy nie przekładają się na poczucie własnej wartości, ponieważ osoby po traumie wciąż szukają w sobie wad, które ich zdaniem czynią je „niewystarczającymi”.
Psycholog traumy – dlaczego warto skorzystać z pomocy?
Psycholog traumy to specjalista, który pomaga pacjentom przepracować trudne doświadczenia i zrozumieć ich wpływ na codzienne życie. Proces terapeutyczny może obejmować różne metody, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.
Najskuteczniejsze metody terapii traumy:
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – pomaga zmieniać destrukcyjne myślenie i reagowanie na stres.
- Terapia EMDR – skutecznie redukuje emocjonalne obciążenie związane z traumatycznymi wspomnieniami.
- Terapia schematów – koncentruje się na głęboko zakorzenionych wzorcach myślenia i zachowania.
Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego 80% pacjentów zgłasza znaczną poprawę po terapii traumy. Oznacza to, że profesjonalna pomoc może realnie wpłynąć na lepszą jakość życia.
Warto dodać, że terapia to proces, który wymaga czasu. Wiele osób po traumie obawia się konfrontacji z bolesnymi wspomnieniami, ale psycholog traumy pomaga przejść przez ten etap w bezpieczny sposób. Leczenie polega nie tylko na analizie przeszłości, ale także na nauce nowych, zdrowych mechanizmów radzenia sobie z trudnymi emocjami.
Jak samodzielnie pracować nad skutkami traumy?
Oprócz terapii istnieją także sposoby, które pomagają w samodzielnym radzeniu sobie z traumą:
- Świadomość własnych emocji – zapisywanie myśli i uczuć pomaga w ich przepracowaniu.
- Praca nad wewnętrznym krytykiem – zmiana sposobu myślenia o sobie.
- Ćwiczenia relaksacyjne – medytacja i techniki oddechowe pomagają zredukować napięcie.
- Tworzenie wspierającego otoczenia – relacje z empatycznymi ludźmi pomagają odzyskać zaufanie do siebie i innych.
Niezwykle ważne jest również wypracowanie poczucia bezpieczeństwa. Osoby po traumie często mają trudność z odczuwaniem spokoju, ponieważ ich układ nerwowy pozostaje w stanie ciągłego napięcia. Regularne spacery, kontakt z naturą, techniki mindfulness oraz ograniczenie ekspozycji na stresujące sytuacje mogą znacząco poprawić komfort życia.
Psycholog traumy – wsparcie w przepracowaniu przeszłości
Trauma nie musi definiować całego życia. Choć jej skutki mogą być długotrwałe, to dzięki terapii i pracy nad sobą możliwe jest odzyskanie poczucia wartości i spokoju. Psycholog traumy pomaga zrozumieć wpływ trudnych doświadczeń na codzienne życie i wypracować zdrowe mechanizmy radzenia sobie. Jeśli zmagasz się z poczuciem winy, perfekcjonizmem czy problemami w relacjach, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy.